อำเภอพระนครศรีอยุธยา เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เดิมชื่อว่า อำเภอรอบกรุง จัดตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2440 ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้เปลี่ยนชื่อ เป็น อำเภอกรุงเก่า และเปลี่ยนชื่ออีกครั้งหนึ่งในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม พ.ศ. 2500 เป็นชื่อในปัจจุบัน

                                                                                                              
อำเภอพระนครศรีอยุธยาตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังนี้

     - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบางปะหันและอำเภอนครหลวง
     - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภออุทัย
     - ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบางปะอิน
     - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบางไทรและอำเภอบางบาล
                                       
พื้นที่อำเภอพระนครศรีอยุธยาแบ่งเขตการปกครองย่อย เป็น 21 ตำบล (tambon) แต่ละตำบลแบ่งออกเป็น หมู่บ้าน รวม 120 หมู่บ้าน ได้แก่

       1. ประตูชัย (Pratu Chai)
      2. กะมัง (Kamang)
      3. หอรัตนไชย (Ho Rattanachai)
      4. หัวรอ (Hua Ro)
      5. ท่าวาสุกรี (Tha Wasukri)
      6. ไผ่ลิง (Phai Ling)
      7. ปากกราน (Pak Kran)
      8. ภูเขาทอง (Phukhao Thong)
      9. สำเภาล่ม (Samphao Lom)
     10. สวนพริก (Suan Phrik)
     11. คลองตะเคียน (Khlong Takhian)
     12. วัดตูม (Wat Tum)
     13. หันตรา (Hantra)
     14. ลุมพลี (Lumphli)
     15. บ้านใหม่ (Ban Mai)
     16. บ้านเกาะ (Ban Ko)
     17. คลองสวนพลู (Khlong Suan Phlu)
     18. คลองสระบัว (Khlong Sa Bua)
     19. เกาะเรียน (Ko Rian)
     20. บ้านป้อม (Ban Pom)
     21. บ้านรุน (Ban Run)
                                     
พื้นที่อำเภอพระนครศรีอยุธยา ประกอบด้วยองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น 15 แห่ง ได้แก่
     - เทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประตูชัยทั้งตำบล ตำบลกะมังทั้งตำบล ตำบลหอรัตนไชยทั้งตำบล ตำบลหัวรอทั้งตำบล ตำบลท่าวาสุกรีทั้งตำบล ตำบลหันตราบางส่วน ตำบลบ้านเกาะ
บางส่วน ตำบลคลองสวนพลูบางส่วน ตำบลคลองสระบัวบางส่วน และตำบลเกาะเรียนบางส่วน
     - เทศบาลเมืองอโยธยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่ลิงทั้งตำบล ตำบลหันตรา (นอกเขตเทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา) และตำบลคลองสวนพลู (นอกเขตเทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา)
     - องค์การบริหารส่วนตำบลปากกราน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากกรานทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลภูเขาทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลภูเขาทองทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลสำเภาล่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำเภาล่มทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลสวนพริก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนพริกทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลคลองตะเคียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองตะเคียนทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลวัดตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดตูมทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลหันตรา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหันตรา (นอกเขตเทศบาลพระนครศรีอยุธยาและเทศบาลเมืองอโยธยา)
     - องค์การบริหารส่วนตำบลลุมพลี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลุมพลีทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านใหม่ทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านเกาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเกาะ (นอกเขตเทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา)
     - องค์การบริหารส่วนตำบลคลองสระบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองสระบัว (นอกเขตเทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา)
     - องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะเรียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองสวนพลู (นอกเขตเทศบาลพระนครศรีอยุธยาและเทศบาลเมืองอโยธยา) ตำบลเกาะเรียน (นอกเขตเทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา) และตำบลบ้านรุนทั้งตำบล
     - องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านป้อม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านป้อมทั้งตำบล